گیاه درمانی در حیوانات 1
مسموميت ناشی از سموم قارچی
بادنجان Solanum melongena برای درمان مسموميت قارچی مفيد است.(مير حيدر 12-1)
مسموميت با گياهان سمي تيره فرفيون Euphorbiaceae
ليموترش Citrus limon در هند و چين آب ليمو ترش به عنوان ضد سم در موارد مسموميتها ی حاصل از خوردن گياهان سمی تيره Euphorbiaceae استفاده می شود ( مير حيدر 207-2)
برای درمان مسموميت از گياه فرفيون و گياه دند خوراندن شير و روغن گاو و درغير اينصورت خوراندن روغن گل و استفاده از مواد بند آورند اسهال مفيد است. (حکيم ميسری ص 238)
مسموميت سموم ازته
گشنيز Coriandrum sativum برای مقابله و مبارزه با آثار سموم ازته که از فساد پروتئنهای حيوانی و گياهی حاصل می شود مفيد است.(مير حيدر 249-1)
مسموميت با جيوه
این نوع مسمومست در در اثر خوردن سيماب (شگ يا شنگرف) بوجود مي آمده است و درما ن آن ايجاد اسهال و يا خارج کردن محتويات معده است.
مسموميت با خرزهره Nerium oleander
بزر گياه پنج انگشت، خود پنج انگشت، آب پز پنج انگشت مفيد است.(قانون5-17)
شنبليله آب پز شده و خرمای شهريز (سهرتری ) اثر شگفت آور دارد.(قانون 5-17)
خوردن تخم پنج انگشت Vitex agnus-castus را برای درمان آن مفيد دانسته اند (حکيم ميسری ص 235)
مسموميت با بلا در (بلادو نا شابيزک )
بهترين درمان خوردن روغن لوز هندی يا بادام هندی Terminalia actapta است ( حکيم ميسری)
مسموميت با سولانين (سيب زميني سبز)
علائم آتوني شكمبه بي حالي آتوني شكمبه بي اشتهايي چشم ها گود رفته يبوست مشاهده می شود.
درمان : جوشانده گياه بومادرن براي هرگاو حدود ۱۰۰ گرم يكبار موجب افزايش حركات دودي معده مي شود (دكتر ناظم)
مسمومیت با سرب
با توجه به صدمات مسموميت با سرب مخصوصا به بافتهاي حياتي مانند كبد، كليه، مغز، استخوان و سيستم خونساز و همچنين به علت عوارض جانبي اكثر داروهايي كه براي درمان مسموميت با سرب بكار مي روند، در یک برسی که بر روی 30 قلاده سگ انجام شد نشان داده شد مصرف روزانه 250 و 500 ميلي گرم سیر تازه به ازای هر کیلو گرم وزن بدن در مدت یک ماه موجب كاهش بار سرب سرم در بافت های بدن شد.
خشک کردن شیر گاو با گیاهان دارويي:هدف از خشک کردن گاو، استراحت دام به منظور شروع دوره شیردهی بعدی است . این دوره به گاو اجازه می دهد تا مقداری از مواد غذایی مورد احتیاج بدن خود را ذخیره نموده و غدد پستانی نیز برای تولید شیر آماده شوند. این دوره بویژه جهت جبران ذخیره بدنی گاوی که در اواخر دوره آبستن ضعیف شده است اهمیت زیادی دارد. ازطرف دیگر چاقی زیاد نیز نا مطلوب است و زمینه ساز بیماریهای گوارشی و کتوز می گردد . بهترین زمان پیشنهادی برای خشک کردن گاو دو ماه قبل از زایمان می باشد . جهت اینکار بایستی مصرف خوراک را کاهش داده و در مصرف آب نیز محدودیت بکار برد بهترین شیوه جهت اغلب گاوها توقف یکباره دوشش میباشد. اما بهر حال مواردی وجود دارد که به روشهای معمول پاسخ سریع نمی دهد از این رو برخی ترجیح می دهند از روشهای دیگر استفاده نمایند. گیاهان دارویی یکی از گزینه های مناسب برایاین منظور است
تا کنون تعدادی از گیاهان دارویی برای این منظور پيشنهاد شده اند. برخی اسانس مریم گلی و نعناع را بصورت خوراکی معرفی کرده اند. اما مقالات علمی و مستندی در این رابطه وجود ندارد. در اینجا تعدادی از مطالب را که در رابطه با انسان وجود دارد آورده شده است از آنجاییکه مکانیسم تولید شیر در حیوانات مشابهت زیادی با انسان دارد انتظار می رود این گیاهان در حیوانات نیز کاربرد داشته باشد.
1-در انسان خوردن بذر کاهو بدليل خاصيت سردی و همچنین پاشيدن آب کاهو و اسفرزه افشره يا لعاب آن
2-مالیدن مخلوط زيره کوهی با سرکه بر پستان
3- ضماد باقلا و تخم خيار خشک کننده در خشک کردن شیر مادران موثر است (صانعی – 367).
4- خوردن برگ گردو در چهار پایان شیر را خشک می کند
5- در انسان قراردادن برگ تازه گردو بر روی پستان ترشح شیر را متوقف می کند
در جدول ذیل نام تعدادی از گیاهان که در انسان این خاصیت مورد توجه قرار گرفته است آمده است :
|
نام لاتین |
نام انگلیسی |
نام فارسی |
|
Giant reed |
قميش | |
|
Cowbane |
--- | |
|
Hemlock |
شوکران | |
|
Xu duan |
نوعی خواجه باشی | |
|
Field eryngo |
نوعی زول | |
|
Californian poppy |
--- | |
|
Barley |
جو | |
|
Corn mint |
نوعی نعناع | |
|
Parsley |
جعفری | |
|
Balm of Gilead |
نوعی صنویر | |
|
Arrow head |
---- | |
|
Sage |
مريم گلی |
مکانیسم عمل گیاهان دارویی شیر افز:
در مورد مكانيسم اثر شير افزايي گياهان دارويي نظريات و تحقيقات گوناگوني انجام گرفته است كه در اينجا به برخي از مهمترين آنها اشاره مي‌شود.
مواد مؤثر بر هورمون پرولاكتين
رزرپين يك آلكالوئيد فعال است كه از گونه‌هاي مختلف خانواده خرزهره بدست مي‌آيد. تزريق رزرپين موجب افزايش پرولاكتين در خون مي شود(6). مصرف اسفرزه بيش از حد معمول موجب افزايش پرولاكتين در خون (25) شده است و تزريق داخل وريدي عصاره خام دانه كتان و آنقوزه بطور جداگانه در خرگوش و گوسفند و مصرف خوراكي آنها در موش موجب افزايش قابل توجه پرولاكتين در خون گرديده‌است(1).گياه استفانيا حاوي ماده اي بنام استفاليدين (27)است كه با مهار بروموكريپتين اثر آنتاگونيستي باگيرنده‌هاي دوپاميني دارد(44). آنتول موجود در رازيانه ،رازيانه رومي و شويد بعنوان آنتاگونيست رقابتي دوپامين عمل ميكند و موجب افزايش هورمون پرولاكتين مي شود(2).
استروژن و پروژسترون
رازيانه رومي حاوي دي آنتول و فتو آنتول است كه مشابه هورمون استروژن عمل ميكند .تخم‌شنبليله به علت دارا بودن ساپوژنين اثر هورمونهاي استروئيدي را دارد و براي اين منظور بكار مي‌رود(3).ميوه گياه سبل بعلت حضور ماده سيتوسترين و گياهان شاه پسند، پنج انگشت و شيرين بيان اثرات هورمونهاي‌استروئيدي را دارند(صمصام شريعت 1376).ثابت شده كه مصرف زيره سبز موجب افزايش سطح هورمون 17 بتا استراديول در مرحله پرواستروس و استروس در سيكل جنسي موش شده است.
هورمون اكسي توسين
اكسي توسين با اتصال به گيرنده‌هاي اختصاصي در غدد پستان و ميومتريوم عمل ميكند . اثرات اكسي‌توسيك در بسياري از گياهان ازجمله سياه دانه ،شنبليله (3)و مارچوبه(35)ديده شده است.
يا ايها الرسل كلوا من الطيبات و اعملوا صالحا اني بما تعملون عليم:مومنون 51