طب ایرانی

نام‌هاي ديگر آن: کنگر زن بابا،خار زن بابا، چرخه، چرخله، كنگرخر،کنگر کوهی، مي‌‌باشد.باد آور لغت فارسی آن است و کنگر سفید،خار مقدس نیز نامند. به عربی شوکة البیضاء، شکاعا و به ترکی قالغان و به کردی کرکول می نامند. به اندازۀ دو ذرع بلند می شود.

این گیاه برای دردهای نیمه سر (میگرن)، سینه پهلو، اسهال، بی اشتهایی، ارتعاش، مرض جلدی، طپش قلب و انواع ضعف و بیحالی نافع است و به عنوان تقویت کننده، عرق آور، مدر، تصفیۀ کنندۀ خون، مقوی دستگاه هاضمه، ضد سرطان، ضد عفونتهای کلیه، کبد و معده، جلوگیری کنندۀ قیّ در زمان حاملگی، ضد عفونت سینه، دافع تب، نافع ذات الجنب و روماتیسم استفاده می شود. این گیاه اسید اوریک بدن را نیز خارج می سازد.

1. طبع آن گرم و خشك است و عده‌اي آن را سرد گفته‌اند.
2. جهت قطع خونروي از سينه و مقعد از ريشه و ميوه اين گياه به صورت دمكرده استفاده مي‌شود.
3. جهت بيماري‌هاي كبد و معده مي‌توان ازدمكرده اين گياه استفاده‌كرد.
4. جهت درمان تب‌هاي كهنه از دمكرده ريشه و ميوه اين گياه مي‌توان استفاده كرد.
5. جهت التيام زخم برگ‌هاي اين گياه را كوبيده به صورت ضماد بگذارند.
6. براي زخم‌هاي كچلي نيز مفيد مي‌باشد به صورت ضماد بگذارند.
7. براي رعشه و فلج دمكرده ريشه و برگ اين گياه مفيد است.
8. براي جذام از اين گياه مي‌توان استفاده كرد.
9. براي زخم‌هاي سرطاني نيز از اين گياه مي‌توان استفاده كرد.

این گیاه را باید پیش از بازشدن کامل گل آن بپیچند و 40-50 گرم آن را در یک لیتر آب ده دقیقه بجوشانند و مصرف کنند.

توضیحات بیشتر:

كنگر ،باد آورد ، حرشف ، كندل ، كعوب ،خارسپيد ، شوكة البيضاء ، كنگر سفيد :

گياهي است خود رو  و خاردار ، داراي ساقه راست و برگ هاي بزرگ و بريده و پوشيده از تار كه بلندي اين گياه تا يك متر هم مي رسد . ثمرش مثل قبه و پرخار و گلهايش بنفش ،سرخ و يا سفيد است وبيشتر دردامنه كوه هامي رويد . ساقه هاي سفيد ،كوتاه و ستبرش با گل و شكوفه اش در پختن بعضي از خوراك ها بكار مي رود . نويسنده تحفه معتقد است گرم و خشك بوده و بيخ آن قوي تر از بقيه اجزايش ميباشد . خنك كننده و تحليل برنده است و تخمش گرم تر و در بازكنندگي قوي تر از بوته آن است .

كنگر مسهل بلغم غليظ و مقوي مغز وتقويت كننده قلب و از بين برنده ماليخوليا ،فساد فكر و خيال بافي (سودا) مي  باشد . اين گياه ، ادرار آور و حيض آور و برطرف كننده انسداد ها بوده ، دافع سموم و درمان كننده گزيدگي حشرات موذي  است . معالج خون ريزي از ريه واسهال كهنه و واگير دار بوده و درد معده و تب هاي مزمن و سوداوي و صفرايي را برطرف ميكند . تخم آن جهت تحليل ورمها و نفخ و درمان كمر درد مورد استفاده قرار مي گيرد . مضمضه ي پخته آن براي دندان درد و ضماد اين پخته بر محل  براي از بين بردن ورم و التهاب  مفيد مي باشد . ماليدن ساقه تازه آن بر محل گري  آن را علاج مي كند . كنگر (بادآورد )ضد تشنج بوده و كوبيده آن را اگر بر شكم ضماد كنند ، انسداد روده ها را باز ميكند . بند آورنده خون از رگ و بيني است و در علاج ترنجيدگي (فشرده شدن عضلات )، مخصوصا كودكي كه جنبش عضلات او كم است سودمند است . سابيده كنگر را اگر برجاي نيش عقرب بگذارند سم آن را برمي گرداند . كنگر داراي ويتامين هاي a و b  و e  و املاح زيادي است . هورمونهاي  گياهي آن باعث تقويت ترشح غدد مي گردد. از اين رو در معالجات هورموني خدمات شاياني دارد  .  در تقويت غرايز جنسي مشهور است و محرك شهوت بوده و آن را لذت بخش مي نمايد . در  درمان بيماري برص (پيس ، لكه هاي سفيد روي پوست كه بيماريي هورموني است )فوق العاده موثر است .  چون اين بيماري در اثر نامتعادل بودن ترشحات غدد داخلي ايجاد شده و كنگر اين ترشحات را تنظيم مي نمايد . براي درمان اين بيماري آب كنگر را گرفته و با يك سوم آن موم و روغن مخلوط كرده ، روي لكه هاي پيس بگذاريد . كنگر درمان كننده ديابت بوده و زخم ريه و روده را التيام مي بخشد . صمغ بوته ي آن قي آور بوده كه همراه با  قي، صفرا و بلغم را خارج كرده و مقدار خوراك آن از 3 تا 7 گرم مي باشد .  گياه  بادآورد براي كليه و مثانه كم كار خوب نيست ولي ريشه اش سودمند مي باشد  . در قديم از اين گياه  براي خورش كنگر وبا كشك و ماست به صورت بوراني براي غذا استفاده مي كرده اند .

در ادامه نوعي ديگر از كنگر را كه اروپايي ها به نام آرتيشو مي شناسند و خواص تقريبا مشابه با كنگرايراني دارد را معرفي مي نمايم . آرتيشو artichaut ،ارده شاهی، كنگرفرنگي ، كنگر بستاني ، انگنار (نام ترکی)، قناريه :

يكي از سبزي هاي خوردني ، بوته اي است كوتاه داراي برگ هاي سفيد خاردار و كمي تلخ كه ساقه نزديك به ريشه و گلها و شكوفه هايش خورده مي شود در اروپا پخته و خام آن را مي خورند . داراي قند و نشاسته و املاح معدني از قبيل منگنز و فسفر و  ويتامين هاي  a  و   b بوده ، در تقويت سلول هاي مغز و تقويت قلب نافع است . اشتها را تحريك كرده و در تصفيه ي خون و پايين آوردن كولسترل و اوره مورد استفاده قرار مي گيرد . جوشانده برگ كنگر براي كبد سودمند است .خواص ديگرآن مانند كنگر ايراني است .  به مادران شيرده توصيه  مي شود كه كنگر نخورند زيرا شير پستان را خشك مي كند . پخته آرتيشو را تازه بايد مصرف كرد و نبايد براي روز هاي بعد نگاه داشت زيرا نوعي ميكرب كه باعث دل درد و مسموميت شده در آن رشد مي كند.گیاه انگنار از ایران به اروپا رفته  ولی ماامروز حتی اسم آن رافراموش کرده ایم وسبزی فروشی ها که در فصل بهار انگنار می فروشند آن را به اسم فرانسوی (آرتیشو ) می خوانند.